İyi Bir Yöntem

Takdir görmek, değerimin anlaşılması, eşitlik arayışım, sevildiğimi hissetmek, yaptığım yatırımların karşılığını beklemek, vermek ile almak arasındaki ilişki ve bunun nasıl olması gerektiğine karşı belirlediğim ölçü ve beklentiler özellikle pandemi döneminde, kendimde daha çok fark ettiğim düşünce ve davranışlar oldu.

1 yıl içinde aile içi ilişkilerimiz, alışık olduğumuz düzeninden gözle görülür bir biçimde değişti. Özellikle de okulların kapanmasıyla evden eğitime geçerek, kaldıramayacağımdan fazla yük taşımak zorunda kaldım ve bu süreç benim için kolay olmadı. Ve işte bu zamanlarda yukarıda bahsettiğim konular olumsuz yönde ortaya çıktı.

Bu yıpratıcı konu başlıklarına yeni bir bakış açısı vermek ve aslında içimdeki sesi rahatlatmak adına birkaç yöntem uyguladım kendime.

Yaşadığım sıkıntıyı, acıyı tam olarak anlamak istedim; daha sonra da kendimi ve zihnimi rahatlatmam adına nasıl bir yol izleyebilirim diye düşündüm. Ne yalan söyleyeyim; çocukları alıp açık havada uzun yürüyüşler yapmak, “Oldu bir kere, bu da geçecek” gibisinden olumlamalar veya ailem ile dijital ortamda görüşmek biraz sonra bana yeterli gelmedi. Kendime dönmem, tekrar ettirdiğim düşünceler ile yüzleşmem gerektiğine karar verdim. Bu yönetimin adına “A Good Method” dedim ve iddiasız ulaşılabilir olsun istedim.

 Ve işte karşınızda “İyi Bir Yöntem”..

Aşağıda bahsettiğim adımları ben pandemi süresince yaşadığım, birkaç kez tekrar eden genel stres veya sıkıntılar için kullandım. Eğer sizin, sürekli tekrar eden ve hayatınızı kısıtlayan düşünce ve davranışlarınız çok sık ve yoğun ise uzman bir psikolog veya psikiyatrist ile görüşmenizi öneririm. 

 Nasıl başlayacağım ve kendime hangi soruları soracağım?

1. Duygu ve düşüncelerimin farkında olacağım.

2. Bunların temelini ve nereden geldiğini bulacağım, belirleyeceğim.

3. Geçmişimde ve şimdiki zamanda olanlardan kaçmayacağım, yüzleşeceğim.

4. Bir karar vereceğim, bir seçim yapacağım.

5. Plan yapacağım.

- Bana ne oluyor? Nasıl hissediyorum? Hissettiğim duygu tam olarak ne?

Hangi duyguyu yaşadığımı belirlemem ve bunun farkında olmamın faydası büyük. Yaşadığım duygunun ne olduğunu tam olarak dile getirmezsem hem kendim, hem de karşımdaki kişi olanlara bir anlam veremeyebilir. Yani anlaşabilmemiz ve daha sonra uzlaşabilmemiz için bir referans noktası lazım.

- Beni üzen, utandıran, kızdıran, kıran vb. diye adlandırdığım konu tam olarak ne?

Çocuklarımın yaptığım yemeği beğenmemesi mi yoksa benim pandemi ve getirdiği zorluklar yüzünden dayanacak gücümün kalmaması mı? 

- Bu şekilde düşünmeme sebep olan olay/olaylar karşısında nasıl düşünüyor ve davranıyorum? 

Hissetmekten bir sonraki adım; nasıl tepkiler verdiğimi net bir şekilde görmem lazım. 

- Bu düşünce ve davranışların temeli nerden acaba? Bunun gibi daha önce nerede, nasıl hissettim? Yakın veya uzak zamandan aklıma gelen örnekler neler? 

Aslında ilgi ve dikkatimi geçmişe götürüyor gibi görünüyorum ama tüm bunlar kısa sürede olurken hep şimdiki zaman içinde düşünüyorum.

- Beni geçmişte nasıl etkiledi? Hatırlıyor muyum? 

Hatırlamıyorsam kayıpta değilim, çünkü bugünkü düşünce ve dolasıyla davranışım bana yine bir yol gösterecek. Daha önceki deneyimlerim ile bağlantı kurmam bana bir farkındalık getirecek, düşünce ve davranışlarımın sorumluluğunu almama da yardımcı olacak. 

- Davranışlarımdan hem kendime hem de yakınımdakilere bilinçli/bilinçsiz şekilde negatiflik yansıtıyorsam bu konuda hayatımda bir şeylerin farklı olmasını ister miydim?

“Keşke böyle demeseydim.” dediğiniz anlara bakın; eşinizin “Dediklerinde haklısın ama biraz daha sakin söyleyebilir miydin acaba?” demesini hatırlayın; ya da çocuğunuzun yüzündeki ifadeye odaklanın.

- Bir değişiklik istiyor muyum? Öyleyse bunu değiştirmek için ne/neler yapabilirim?

Bu soruya kadar geldiyseniz, farkındalık aşamasından harekete geçme adımına gelmişsinizdir demektir. 

Neler yapabilirim? Neler yapacağım?

1. Kendimin tutum ve bakış açımı değiştirmem gerekir; dünyayı, sistemi ve karşı tarafı değil.

2. Burada bilinçli bir seçim yapacağım: Hangi davranışımın veya düşünce tavrımın bana faydası yok ise, ondan kaçmayacağım, onu anlayacağım ve sürdürmeyi bırakacağım. Geçirgen ve içinde gelgitlere izin verdiğim bir hayat zeminim olursa sağlıklı bir psikolojim olur. Ve yaşamaktan korkulan şey, ancak yaşanarak aşılır.

3. Nihai hedefte, birey olarak bedenen-zihnen-ruhen, sağlıklı/uyumlu/huzurlu bir kombinasyona ulaşmak istiyorum.

4. Yaşadığım durumun, sıkıntının derecesine bakacağım. Beni, hayatımı ve benimle beraber olanları ne kadar etkiliyor bunu açıkça bileceğim.

5. Kendim halledebileceğim bir şey ise kedime bir plan, bir yol belirleyeceğim. Tek başıma halletmem zor ise, yakınım biriyle durumumu paylaşacak ve gerekirse profesyonel yardım almaktan kaçınmayacağım.

6. Sağlıklı birey olma durumuna gelmek için ulaşılabilir hedefler koyacağım ki, kendimi tebrik etmem için fırsatım olsun! Sonuca değil, sürece ve çabaya odaklanacağım.

7. Kendimi takdir etmemin yolu, kendime ulaşılabilir hedefler koymaktır. Bunun için çaba harcayacağım. Sapmalar olduğunda, ki olacak, bunu görüp fark edip tekrar kendime sürecimi hatırlatacağım.

8. Bazı teknikler ve yollar bulduysam, bunları belli bir süre, her gün uygulamaya özen göstereceğim; yani devamlılık göstereceğim.

9. Kendime ve hayatıma olan inancımı koruyacağım. Kuşkuya düşersem, bunu da yaşantı döngüsünün bir parçası olduğunu bilecek ve kabul edeceğim.

10. Çabalarımı ve en önemlisi kendimi tebrik edeceğim, çünkü bir yerlerde bir değişim mutlaka oldu.